Dat kan ik niet wegdoen want ik heb het al zo lang
Tastbare herinneringen zoals fotoboeken, babykleertjes, souvenirs, meubelstukken en sportprijzen kunnen je huis helemaal dicht doen groeien. In eerste instantie bewaar je ze uit liefde later uit gewoonte. Je hebt bijvoorbeeld schelpen geraapt tijdens een geweldige vakantie aan de Middellandse Zee. Dertig jaar geleden. De pot met schelpen heeft altijd op je plank gestaan. Dertig jaar lang. Je hebt er nooit meer echt aandacht aan besteed maar jezelf aangewend er om heen te kijken. De beslissing om de schelpen weg te doen, zal je hard vallen. Gewoon omdat ze er al zo lang staan. Als je veel dingen bewaard, raakt je huis overvol en is er misschien meer aan de hand. Hoe maak je dan toch ruimte?
Deze post maakt deel uit van een serie over ontspullen.
De verhuizing van Marietta
Marietta gaat verhuizen van een behoorlijk groot huis naar een veel kleiner huis. Het is niet haar eigen keuze om te downsizen. Ze moet noodgedwongen verhuizen en inkrimpen. Marietta is een verzamelaar. Ze heeft meer dan twintig jaar in haar huis gewoond en in die tijd heeft ze heel veel herinneringen bewaard.
Met de verhuizing in zicht, vraagt ze mij om advies. Denk ik dat het allemaal zal passen in haar nieuwe huis? Ik voel me een echte naarling maar kan toch alleen maar eerlijk antwoorden wat ze niet wil horen: “Absoluut niet! Met geen mogelijkheid gaan al je spullen passen in je nieuwe huis. Tenminste niet als je wilt dat er leefruimte overblijft. Als je de kinderkamers vol zet met dozen en de woonkamer vol met kasten zal het misschien net gaan.”
Marietta heeft een dilemma dat je misschien wel herkent. Ze weet dat ze te veel spullen heeft. Ze weet dat ze ruimte wil om te leven. En toch kan ze geen afscheid nemen van de spullen die haar nu al in de weg zitten en die straks een echte belemmering zullen zijn.
Het lijkt wel alsof er twee gedachtegangen tegelijk lopen in haar hoofd:
De ene zegt: ik wil een huis waarin ruimte is om te leven. Dat vind ik belangrijk voor mezelf en voor mijn kinderen. Daarvoor moet ik en wil ik een deel van mijn spullen wegdoen.
De andere zegt: dit individuele ding wil ik absoluut bewaren en dit ook en dit en dit…
De tweede gedachtegang wint. Ieder individueel ding moet bewaard ook al weet ze dat ze er vooral last van zal hebben.
Hoe zal het lopen?
In de ideale wereld neemt Marietta afscheid van haar spullen en bouwt een goed leven op in haar nieuwe huisje.
In de werkelijkheid zal Marietta proberen om al haar spullen toch een plek in het nieuwe huisje te geven. En daar zal ze ongelukkig van worden. Het past namelijk echt niet. Een keiharde confrontatie met haar onvermogen. Ze zal zich een mislukkeling voelen. Ze zal altijd boos blijven over het feit dat ze gedwongen is afscheid te nemen van haar spullen, haar herinneringen en haar dromen.
Of ze zal alle spullen toch in haar huisje stouwen. Haar kinderen zullen opgroeien met het gevoel dat hun moeder spullen belangrijker vindt dan haar kinderen.
Met een beetje geluk en mijn ondersteuning, kan Marietta een deel van het rouwproces en de boosheid al onder ogen zien voor de verhuizing. Ze kan dan kiezen voor wat echt belangrijk is: prettig leven met haar kinderen in haar nieuwe huis.
Het verleden en de toekomst zijn belangrijker dan het heden
Heb je je wel eens afgevraagd hoe het kan dat slimme, zelfstandige mensen vast komen te zitten in dit soort dilemma’s? Het komt doordat het niet gaat over rationele keuzes. Spullen vertegenwoordigen emoties en die houden je gevangen in het dilemma. Er zijn een heleboel emoties betrokken maar laten we er hier één bekijken.
Marietta zegt: “Ik kan absoluut niet afscheid nemen van de spullen van vroeger. Ze vertegenwoordigen het verleden voor mij. Ik zie in deze spullen de jaren waarin ik zo gelukkig was. Die tijd komt nooit meer terug”
Ik sta er naast en denk: “Dat kan toch niet kloppen Marietta? Je ziet niet het mooie verleden, je ziet een hoop spullen en jouw eigen falen om de berg onder controle te houden. Hoe vaak heb je een warm gevoel gekregen als je keek naar deze stapel die een flink stuk van je woonkamer in beslag neemt?”
Als ik haar er naar vraag blijkt dat er iets heel bijzonders gebeurt. Nee, Marietta heeft inderdaad nog nooit een warm gevoel gekregen van de stapel. Maar op een dag zal ze de tijd vinden om alles netjes te ordenen en dán zal ze heel gelukkig worden. Ze springt van het verleden zo naar de toekomst.
Het heden komt er niet aan te pas. In het heden zijn niet de fijne ervaringen uit het verleden en ook niet de dromen van de toekomst. In het heden is er veel verdriet en grijsheid. In het heden is ook een grote berg spullen die de meeste mensen rommel zouden noemen. Marietta slaagt er in de “rommel” niet te zien. Het grootste deel van de tijd tenminste.
Is dit rationeel? Nee. Je kunt in zo’n situatie niet kiezen voor wat verstandig is. Je emoties winnen het van je verstand. Daarom heb je hulp nodig. Je hebt iemand nodig die je kan helpen om al die emoties veilig onder ogen te zien.
De enige manier waarop Marietta spullen weg kan doen, is als ze bereid is om te rouwen om alles wat ze had. Pas als ze kan geloven dat de toekomst ook mooie dingen in petto heeft, kan ze los laten.
Hoe is het afgelopen met Marietta?
Haar nieuwe huis is net zo vol als het oude en dat is heel goed nieuws. Mariette heeft in de aanloop naar de verhuizing van heel veel spullen afscheid genomen. Het viel haar niet altijd gemakkelijk om dingen weg te doen maar als ze over de hobbel heen was zei ze: “Goh, ik zie nu pas dat die stapel spullen gewoon afval was. Dat heb ik dan twintig jaar in mijn woonkamer laten liggen.” Natuurlijk is haar nieuwe huis niet leeg. Zo’n strak en leeg interieur past helemaal niet bij haar. Er is ruimte genoeg om te leven. Ik ben heel trots op Marietta!