Hoe help je een ander met opruimen

Soms kom je in een huis waarvan je denkt: “Oei, wat is het hier een bende. Hier moet nodig wat gebeuren!”

Je wilt graag helpen maar als je hulp aanbiedt wordt er terughoudend tot ronduit negatief gereageerd. Je goedbedoelde opmerkingen worden opgevat als kritiek, pijnlijke kritiek.

Niet zo gek want de meeste mensen vinden het heel belangrijk hun huis netjes te houden. Zelfs als ze heel goed weten dat het al een tijdje niet lukt, vinden ze het nog pijnlijk als iemand anders er wat van zegt.

Hoe beter jij er in slaagt je hulp op een vriendelijke, niet bedreigende manier aan te bieden hoe groter de kans is dat je hulp wordt aangenomen.

In deze post wil ik met je bespreken hoe je je hulp aan kunt bieden en hoe je kunt helpen.

De post is een bewerking van een mail die ik november 2020 aan de lezers van de Tips voor een prettig huishouden heb gestuurd. De vele positieve reacties op de mail gaven me het gevoel dat er meer mensen zijn die soms zo graag willen helpen maar niet weten hoe dat aan te pakken.

• Waarom wordt een huis te vol of vies
• Wat je zeker niet moet doen als je wilt helpen
• Zo help je wel
• Een huis dat te vies of te vol is, is geen probleem op zich maar een symptoom van iets anders.

Wil jij je huishouden meer ontspannen, efficiënter en opgeruimder?

Waarom wordt een huis te vol of vies?

Eenzaamheid is een belangrijke oorzaak waarom veel huizen niet netjes zijn. Als je de deur eigenlijk niet meer uitkomt en er komt ook bijna geen bezoek meer, valt de prikkel weg om je huis op orde te houden.

Langzaam maar zeker loopt de boel dan uit de hand.

Er zijn natuurlijk nog veel meer redenen waarom een huis tijdelijk of permanent te vies of vol kan worden. Ziekte, depressie of overbelasting zijn oorzaken net als gewoon niet zo veel overzicht hebben of moeite met plannen. Best veel mensen hebben moeite met afscheid nemen van spullen. Door de jaren heen kan een huis daar flink vol van worden. ADHD kan het ook flink moeilijk maken om het huishouden te doen. Op mijn coachingswebsite vind je ervaringsverhalen.

Wat je zeker niet moet doen als je wilt helpen

Mensen schamen zich vaak enorm voor de staat van hun huis. Als je wilt dat ze je hulp aannemen, zorg er dan voor dat je die schaamte niet versterkt maar juist wegneemt. Schaamte leidt tot afweer en stilstand.

1 Niet uitleggen waarom schoon en opgeruimd beter is

De meeste mensen zijn zich er pijnlijk van bewust dat hun huis te vol is of vies. Meestal heb je te maken met onvermogen om het voor elkaar te krijgen en niet met domheid of bewuste keuzes. Ga dus niet uitleggen waarom iemand op zou moeten ruimen. Dat weten ze wel! Ga je wel uitleggen dan creëer je alleen maar nog meer schaamte.

2 Stel jouw ideeën niet als norm

Er is een objectieve grens waarna een huis echt te vol en te vies is. Ik heb zulke huizen gezien en ze zijn niet prettig. De bewoner is niet gelukkig. Het is iemand met een stoornis, iemand die een traumatische gebeurtenis heeft meegemaakt of iemand die te ziek is om iets aan het huishouden te doen. Een indicatie dat je met zo’n huis te maken hebt is de aanwezigheid van afval of zelfs ontlasting op foute plekken. Kom je ooit zo’n huis tegen dan is het jouw taak om hulp te regelen ook als de bewoner geen hulp wil. 
Maar de meeste huizen waar jij je zorgen over maakt, zijn van mensen die minder netjes zijn dan jij zonder dat het echt problematisch is. Lees de post “Hoe rommelig is normaal” als je meer wilt weten over hoe opgeruimd een gemiddeld huis (niet) is.

Natuurlijk mag je je zorgen maken als je dochter de was enorm laat oplopen. Zeker mag je medelijden hebben met een vriendin die al jaren probeert haar huis opgeruimd te krijgen maar het niet voor elkaar krijgt. Natuurlijk mag dat. Ze zijn waarschijnlijk niet gelukkig. Maar pas op dat je niet gaat oordelen. Het is hun huis, dus zij beslissen over wat er gebeurt. In de post “Maak jij deze fouten bij het opruimen” lees je meer over de redenen waarom mensen vastlopen bij het opruimen en schoonhouden van hun huis.

3 Wees je er van bewust dat kritiek pijn doet

“Zo hè, wat is het hier een bende!” of “Ik begrijp niet dat je zo kunt leven!” Dit soort uitroepen versterken de schaamte die iemand voelt. Je tiener spreek je misschien zo aan om te zorgen dat hij zijn kamer gaat opruimen. Een volwassene spreek je niet zo aan. Tenminste niet als je wilt dat die persoon:

• Zich capabel voelt om iets aan het probleem te doen
• Jou of iemand anders nog een keer binnen laat
• Zich gewaardeerd voelt als persoon ondanks de problemen die hij of zij heeft

4 Ga niet eigenmachtig aan de gang

De grootste angst van mensen met een te vol of vies huis is dat anderen voor hen gaan beslissen wat er weg kan. Die beslissingen willen ze zelf maken. En terecht! Jij zou ook niet blij worden als iemand jouw dierbare spullen begon weg te gooien omdat “Je deze rommel toch niet meer gebruikt”. Doe dat dus niet. Ga niet eigenmachtig aan de gang.

5 Het gaat er niet om dat jij een goed gevoel krijgt

Na maanden ben je weer eens bij je oom op bezoek geweest. Wat is zijn huis een bende. Het is zo vies, je durfde niet eens meer naar de wc! Daar weet je wel wat op. Je trommelt nog wat neven en nichten op en samen staan jullie op een ochtend op de stoep. Met emmers sop en vuilniszakken trekken jullie door het huis. Je werkt de hele dag hard en wauw! wat is het lekker schoon als jullie weg gaan! Oom was een beetje stil maar hij bedankte iedereen wel dus hij was er vast heel blij mee. Met een tevreden gevoel ga je naar huis. Jij hebt je goede daad voor vandaag weer gedaan. Familie is er voor om elkaar te helpen.

Jammer genoeg vond je oom het verschrikkelijk. Hij heeft nog dagen last van de stress maar durft dat niet tegen jou en je hulptroepen te zeggen. Het lukte hem al niet om het huishouden bij te houden en nu voelt hij zich helemaal een mislukkeling. Binnen de kortste keren ziet het huis er weer net zo uit als voor je begon want in al je daadkracht heb je helemaal gemist dat de man eenzaam is en een beetje dement begint te worden.

Pas echt op met helpen op een manier die jou een lekker gevoel geeft. Het gaat niet om jou maar om degene die hulp nodig heeft. Dit zijn dus allemaal dingen die je niet moet doen, wat kun je dan wel doen?

Zo help je wel

Je zorgt er dus voor schaamte en hulpeloosheid niet te versterken. Wat doe je dan wel? Zorgen dat je de ander in zijn waarde laat en zelfredzaamheid ondersteunen.

1 Benoem wat je ziet zonder oordelen

Dit is vooral van belang als jij vindt dat een huis problematisch vies of vol is maar de bewoner je niet om hulp heeft gevraagd. Je kunt je dan afvragen hoe je de situatie kunt benoemen zonder het direct als kritiek te laten klinken. Als je het nodig vindt om een opmerking te maken over wat je ziet, doe dat dan zonder oordelen:

“Ik zie dat er zo veel dozen in de gang staan dat je er bijna niet meer langs kunt.”

“Ik ga even op een andere stoel zitten want deze kleeft.”

Wil je helpen, bied dat dan aan op een manier die het initiatief bij de ander laat. “Als je graag zou willen dat het schoner werd en je zou het fijn vinden daar hulp bij te krijgen dan wil ik je helpen.” Maar wees hier voorzichtig mee want het voelt al gauw als kritiek.

2 Bied je hulp aan als opruimbuddy 

Een opruimbuddy is iemand die steunend aanwezig is maar niet stuurt en niet beslist.

Als opruimbuddy heb je tot taak:

• De opruimer vriendelijk maar beslist bij de les te houden elke keer als hij/zij wordt afgeleid of zich verliest in herinneringen.
• De opruimer op te vangen als hij/zij het even niet meer ziet zitten.
• Te helpen met praktische zaken.

Eigenlijk is de belangrijkste taak van een opruimbuddy aanwezig te zijn terwijl iemand anders opruimt. Als je goed kunt steunen kan er vertrouwen groeien waarna je misschien meer hulp kunt bieden en meer sturend kunt optreden.

3 Verwacht niet dat het snel gaat

Ontspullen is vaak een pijnlijk en emotioneel proces. Er is tijd nodig voor verwerking. Gun degene die je wilt helpen die tijd. Efficiëntie en haast zijn vertragende factoren. Je zult merken dat de deur de volgende keer potdicht zit als jij eens lekker hebt opgeruimd bij iemand anders. De eigenaar van de spullen bepaalt het tempo. Jij niet.

4 Neem alles aan wat je wordt aangeboden

Het is een feit dat het gemakkelijker is om afscheid te nemen van spullen als je ze aan iemand kan geven die je aardig vindt. Als je weet dat een vriend(in) of familielid het verschrikkelijk moeilijk vind om afscheid van spullen te nemen dan kun er voor kiezen alles aan te nemen wat ze je aanbieden. Dit betekent uiteraard niet dat je ook alles moet houden. Je maakt het alleen gemakkelijker voor je vriend(in) of familielid om thuis op te ruimen. Je biedt jezelf als tussenstation aan in het proces van spullen wegdoen.

Een huis dat te vies of te vol is, is geen probleem op zich maar een symptoom van iets anders!

Een huishouden dat niet loopt, laat zien dat er ergens een probleem is dat eerst moet worden aangepakt:

• Eenzaamheid (vooral in deze coronatijd!)
• Angst of depressie
• Ziekte van de bewoner of een naaste
• Te veel tegenslagen tegelijk
• Fysieke of mentale achteruitgang
• Gebrek aan overzicht

In zulke situaties kun je poetsen tot je een ons weegt maar als je het achterliggende probleem niet aanpakt, blijft het huis niet lang netjes. 

Vaak heeft de bewoner van een vol of te vies huis veel meer baat bij hulp om het achterliggende probleem eerst aan te pakken. Het huis komt dan of vanzelf wel in orde of er is later veel meer ruimte om hulp bij het opruimen te accepteren. 
Kom je weer eens bij je tante na maanden afwezigheid en schrik je van de bende in haar huis? Het zou best kunnen dat die bende vanzelf verdwijnt als jij vanaf nu elke week even gezellig langskomt. Tenzij ze fysiek niet meer in staat is om schoon te maken natuurlijk, dan help je haar het beste door samen hulp te regelen.

Draait je dochter helemaal vast in het huishouden met kleine kindjes? Dan is een goede eerste stap om haar naar de huisarts te sturen om te bespreken of ze ziek is of uitgeput of depressief.

Bedenk dat het geen schande is om een probleem te hebben. Dat overkomt ons allemaal.

Ik hoop dat je met de informatie uit deze post het gevoel hebt beter beslagen ten ijs te komen als je je hulp wilt aanbieden.

Lees meer: