Nee, ik wil jouw spullen niet. Een oefening in Nee zeggen

Van je lieve vriendinnen krijg je de (dure merk-) kleding waar hun kinderen uitgegroeid zijn want “Kinderen groeien zo snel en je hebt nooit genoeg kleren voor ze.” Je hebt heel veel vriendinnen waardoor je kinderen nu letterlijk 100 shirts met lange mouwen hebben en je het overzicht in de kast helemaal verloren bent.

Van je moeder krijg je een enorme stapel handdoeken want “handdoeken komen altijd van pas”. Maar je had precies zoveel handdoeken als je wilt en nu zijn het er teveel.

Je tante heeft opgeruimd in haar huis. Ze komt met vier tassen vol spullen op bezoek. Allemaal spullen waar jij “vast blij mee zult zijn”. Behalve dat je de meeste van die spullen niet mooi vindt en niet nodig hebt.

Je familie is net als bijna iedereen in Nederland overgestapt op dekbedden. De mooie wollen dekens hebben ze aan jou gegeven. Jij slaapt ook onder een dekbed maar hebt de dekens toch aangenomen want ja, ze zijn wel mooi en nog heel goed. Op zolder liggen meer dan tien dekens waar jij niets mee zult doen. 

“Nee zeggen kan ik niet en goede spullen wegdoen ook niet.”

Wie geen nee kan zeggen en ook moeite heeft met wegdoen heeft een dubbel probleem. Een probleem dat er voor kan zorgen dat je huis helemaal vol komt te staan met spullen die je eigenlijk niet wilt maar die je ook niet de deur uit durft te doen.

Cadeautje wegdoen is nog moeilijker dan gewone spullen. Er zat immers een lieve bedoeling achter of je bent bang dat de gever teleurgesteld zal zijn. Cliënten hebben soms mijn hulp nodig om voldoende moed te verzamelen om in hun eigen huis hun eigen ruimte terug te claimen.

Hierboven staan allemaal voorbeelden van grote volumes spullen maar het kan ook op kleinere schaal spelen.

Van de buurvrouw krijg je een fles wijn omdat je op haar huis hebt gepast maar je drinkt geen alcohol.

Je Oma geeft je een kitscherig beeldje dat haar aan jou deed denken maar je wilt juist een lege strakke look zonder rondzwervende ditjes en datjes.

Collega’s geven je als afscheidscadeau een bronzen kunstwerkje. Je waardeert het gebaar maar vindt het een ontzettend lelijk ding.

Cadeautjes krijgen is geweldig leuk als je daadwerkelijk blij bent met het cadeautje. Maar als het iets is wat je niet leuk vind of niet wilt hebben en je vindt het moeilijk om spullen weg te doen wat doe je dan? Voorkomen dat ze in je huis komen in de eerste plaats! Wat je niet binnen laat hoef je ook niet weg te doen.

Laten we eens kijken waarom je spullen aanneemt.

Waarom neem je die spullen eigenlijk aan?

Er zijn drie hoofdredenen waarom je spullen aanneemt:

1. Je bent blij met de spullen.
2. Je doet het bewust om te helpen maar weet dat jij de spullen niet zult houden.
3. Je doet het uit onvermogen om te weigeren.

De eerste reden is natuurlijk de beste. Er is dan geen probleem. (Tenzij je huis te vol wordt van alle spullen).

De tweede reden is een bewuste keuze om een ander te helpen. Als je weet je dat een vriend(in) of familielid het ontzettend moeilijk vindt om afscheid van spullen te nemen dan kun je er voor kiezen een tussenstation voor hen te zijn. Zij mogen jou alles aanbieden, jij neemt het aan en doet het vervolgens weg. Zolang je dit wilt doen en de spullen inderdaad niet oppot, is het goed.  

De laatste reden is de naarste. Je wilt de spullen niet maar weet niet hoe je nee moet zeggen. Vindt je het ook nog eens moeilijk om ongewenste cadeaus direct weg te doen dan loopt je huis vol met spullen die je eigenlijk niet wilt.

Als je iets aanneemt dat je niet wilt, worden de rollen van gever en ontvanger omgedraaid

Als ik jou een cadeautje geef waar je heel blij mee bent dan ben ik de gever en jij de ontvanger. Ik doe iets aardigs voor jou en jij ontvangt die goede daad.

Maar hoe zit dat als ik jou iets geef waar je niet blij mee bent? Ben jij dan nog steeds de ontvanger van een goede daad? Of wordt er zo veel van jou gevraagd dat jij ook een gever wordt?

Spullen aannemen die je niet hoeft is een vorm van geven. Jij geeft de oorspronkelijke eigenaar iets: een goed gevoel over zichzelf, tijd om de spullen weg te brengen of ruimte in jouw huis voor spullen van een ander.

En als klap op de vuurpijl zeg je vaak nog dank je wel ook. “Dank je wel voor de spullen. Wat attent dat je aan mij gedacht hebt.” maar wat je eigenlijk voelt is meer zoiets: “Dank je wel dat je me de kans geeft om mijn eigen grenzen weer eens te overschrijden.”

Je mag dus best weigeren, hoe moeilijk dat ook is.

Nee is het beste antwoord

Het is het meest eenvoudig als je gewoon kunt zeggen: “Nee, ik wil dat niet. Neem het maar weer mee.”

“Ik geef je de fles wijn weer terug want ik drink geen alcohol.”

“Lief dat je aan me gedacht hebt maar ik heb alle handdoeken die ik nodig heb.”

“Het lijkt me beter als je deze mooie kleren aan iemand anders geeft want ik heb meer dan genoeg.”

Dat zou het beste zijn nietwaar? 

Maar nee zeggen is verbazingwekkend moeilijk. Heel vaak lukt het niet. Zullen we eens kijken hoe je kunt leren om nee te zeggen tegen ongewenste cadeautjes?

Heb jij wel vaker moeite met nee-zeggen?

Ik denk dat de kans groot is dat je het niet alleen moeilijk vindt om spullen te weigeren maar dat je het ook op andere vlakken moeilijk vindt om je grenzen aan te geven.

Ben jij iemand die altijd klaar staat om anderen te helpen zelfs als het ten koste gaat van jezelf?

Laat jij anderen beslissen wat je in het weekend “moet” doen? 

Geef jij heel gemakkelijk je eigen wensen op om anderen een plezier te doen?

Zou je graag vaker en gemakkelijker nee willen zeggen maar lukt dat niet? Er kan van alles achter zitten als je het moeilijk vindt om je grenzen aan te geven. Vaak is het al in je jeugd begonnen.

Het is niet onmogelijk om zo’n patroon in je eentje aan te pakken maar het gaat vaak wel gemakkelijker en sneller met behulp van een coach. Met mijn hulp bijvoorbeeld.

Zo leer je nee zeggen

Je kunt leren om je grenzen beter te bewaken. Wil je zelfstandig aan de gang om te leren beter je grenzen aan te geven? Volg dan dit simpele stappenplan. Simpel om te onthouden, niet zo zeer om uit te voeren. Je zult jezelf echt de ruimte moeten geven om te oefenen. Dit soort patronen is vaak heel diep ingesleten.

De stappen om te oefenen met nee-zeggen:

1. Je bewust worden of je iets wilt doen of niet. 
2. Onderzoeken wat je er van weerhoudt om te weigeren.
3. Bedenken hoe je een weigering gaat formuleren.
4. Voorkomen is beter dan weigeren

Doorloop deze stappen één voor één. Het zal je niet lukken om gelijk tegen een moeilijk verzoek nee te zeggen. Je moet eerst oefenen. Pas als je zo veel geoefend hebt dat je voelt dat je iets niet wilt en weet waarom je de neiging hebt om het toch te doen, kun je beginnen met daadwerkelijk proberen te weigeren.

Hieronder gaan we op elke stap wat meer in.

Stap 1. Wil ik dit eigenlijk wel?

Om de nodige stevigheid uit te stralen moet je als eerste helderheid ontwikkelen over wat je wel en niet wilt. Als je anderen vaak over je grenzen laat gaan, ben je je er waarschijnlijk niet helder van bewust wat je wel of niet wilt.

Probeer komende week bij elk verzoek eens stil te staan bij de vraag of je het gevraagde wel of niet wilt doen.

Wil je wel op de kat van de buren passen?
Heb je zin om het gerecht te koken waar je partner om vraagt.
Komt het je wel uit om je vriendin naar het ziekenhuis te brengen?
Wil je die zak met kleren wel aannemen?

Sta er gewoon eens bewust bij stil: “Wil ik dit eigenlijk wel?” 

Je grenzen bewaken begint met weten wat je wel en niet wilt. Je wordt je steeds meer bewust van welke dingen je doet ondanks dat je dat niet wilt. De volgende stap is om te onderzoeken waarom je het toch doet als je het niet wilt.

Stap 2. Waarom zeg ik toch ja als ik niet wil.

Waarschijnlijk leef je met een paar overtuigingen in je hoofd waar je je niet eens zo erg bewust van bent. Overtuigingen zoals:

• Als ik weiger vinden ze me niet meer aardig
• Ik heb tijd dus ik moet het doen.
• Ik mag mijn moeder niet verdrietig maken.
• Als ik het niet doe, gebeurt het niet.

De volgende stap is om je bewust te worden van deze overtuigingen. Het worden namelijk leefregels die ongemerkt je keuzes bepalen. Naar welke regels handel jij zonder dat je je daar bewust van bent?

Kloppen die overtuigingen eigenlijk wel?

Vinden je collega’s je  niet meer aardig als jij een keer iets weigert?
Kan je vriendin niet bij de doktersafspraak komen als jij haar niet brengt, zelfs niet met een taxi?
Ontploft je moeder als je een verzoek weigert?

Meestal kloppen je veronderstellingen helemaal niet. De rampen die je voor je ziet, doen zich niet voor. 

Ontploft jouw familielid wel als je je grenzen aangeeft? Dan is dat een groot probleem. Ik raad je aan hulp te zoeken. In zo’n situatie is het stellen van grenzen heel erg moeilijk maar om jezelf te beschermen wel heel noodzakelijk.

Als je weet of je iets wel of niet wilt doen, en ook welke overtuiging of angst je drijft om ja te zeggen tegen dingen die je niet wilt doen, kun je gaan nadenken over hoe je gaat weigeren. 

Stap 3. Bereid je weigering voor

Heb je de eerste twee stappen voldoende geoefend? Ben je je er meestal bewust van

• wat je niet wilt
• waarom je het toch zou doen als je niet oplet?

Dan ben je toe aan de derde stap: daadwerkelijk nee zeggen.

Het helpt als je van te voren hebt nagedacht over wat je precies gaat doen en zeggen. Dus als je weet dat je moeder gaat komen met een tas vol ongewenste spullen, bedenk dan van te voren hoe je de weigering gaat formuleren.

Er zijn een paar tips die helpen om de boodschap helder te stellen en vast te houden aan je eigen grenzen:

1. Houd het zo kort mogelijk. “Nee, dat zal niet gaan.” of “Nee, daar heb ik geen behoefte aan.” is de beste formulering.
2. Ga niet uitleggen. Zeg je bijvoorbeeld: “Ik hoef het niet want daar heb ik geen ruimte voor.” dan gaat je moeder bedenken waar jij nog wel ruimte hebt in huis of zelfs welke van je eigen spullen je weg zou kunnen doen om ruimte te maken voor haar spullen. Heb je dáár weer een discussie over. Ieder argument dat je geeft is een uitnodiging om in discussie te gaan en je wilt geen discussie.
3. Ga niet hengelen naar begrip of instemming. Die krijg je toch niet namelijk en het maakt jou de slechterik terwijl we hierboven al gezien hebben dat jij de gever bent in dit scenario. Er wordt van jou een gift afgedwongen in de vorm van ruimte in je huis, dankbaarheid waar je die niet voelt of tijd om spullen af te voeren.
4. Pas de truc van de kapotte langspeelplaat toe. Herhaal steeds dezelfde korte boodschap tot de ander het opgeeft. “Nee, ik wil ze niet.”
5. Laat je niet verleiden om boos of emotioneel te worden want ook dan wordt jij de slechterik. 

Zie je waarom je er van te voren over na moet denken? Op het moment zelf kun je deze vijf stappen door alle emotie niet meer zo goed bedenken.

Stap 4 Voorkomen is beter dan weigeren

Het is altijd een beetje pijnlijk als je iets moet weigeren op het moment waarop het je wordt aangeboden. Zelfs als je dat heel sierlijk en vriendelijk doet.

Het beste is om te voorkomen dat je iets gaat krijgen dat je niet wilt.

Neemt je moeder altijd spullen mee die je niet wilt? Vertel haar dan dat je graag wilt dat ze daar mee ophoudt voor ze op bezoek komt.

Weet je dat je een cadeautje gaat krijgen bijvoorbeeld op een verjaardag of een afscheidsreceptie? Wees dan vooraf heel duidelijk over wat je graag zou willen krijgen.

Ken je je eigen zwakheid en weet je dat je niet zult weigeren als het er op aan komt? Vertel dan aan je familieleden of vrienden dat je hier last mee hebt en vraag hun hulp om jou te beschermen.

Door een beetje pro-actief optreden kun je pijnlijke situaties voorkomen voor jou én voor de gulle gever.

Jij mag nee zeggen en de ander hoeft dat niet leuk te vinden

Je zult best wat tegengas krijgen als jij ophoudt met dingen te doen die je altijd wel deed.

Deed jij alle rotklussen op kantoor en houd je daar ineens mee op dan zullen je collega’s je best onder druk zetten om op de oude voet verder te gaan. Ze vinden het helemaal niet leuk dat de rotklussen nu eerlijk verdeeld moeten worden. Maar als je voet bij stuk houdt, zullen ze zich er bij neerleggen en wordt een eerlijkere werkverdeling normaal.

Op dezelfde manier zal je moeder het niet leuk vinden als jij haar spullen niet meer wilt hebben. De eerste keer dat je weigert zal ze heel verontwaardigd reageren en misschien wel gaan huilen. Het was voor haar immers zo prettig om te weten dat ze alles bij jou kon brengen.

Jij hoeft jezelf niet op te offeren voor een ander. Je hebt het recht om nee te zeggen. De mensen om je heen hebben het recht om te balen dat ze een andere oplossing moeten zoeken. Dat probleem hoef jij niet voor hen op te lossen.

Zeg tegen jezelf en blijf tegen jezelf zeggen: ik mag weigeren en de ander hoeft dat niet leuk te vinden. 

Wapen je al vooraf tegen de reactie die zeker gaat komen dan is de kans groter dat je er niet aan zult bezwijken.

Heb je toch iets aangenomen dat je niet wilt hebben? Weg ermee!

Is het niet gelukt om nee te zeggen tegen het ongewenste “cadeautje”. Doe het dan gelijk weg als het bezoek is vertrokken. Je wilt het niet, immers.

Je hebt het niet nodig, je vindt het niet mooi, je wilt niet steeds aan deze persoon herinnerd worden.

Weg ermee.

Doe ook niet te veel moeite om het “goed” weg te doen. De container is in principe een goede bestemming. Natuurlijk kun je goede spullen naar de kringloop brengen of verkopen maar alleen als je dat op korte termijn ook daadwerkelijk zult doen. Anders nemen de ongewenste spullen nog steeds ruimte in je huis in.

Wil jij je huishouden meer ontspannen, efficiënter en opgeruimder?

Lees meer: