Staat er altijd vaat op je aanrecht?
Van de week kwam in een coachingssessie over ADHD in de relatie een hele discussie los over de vaat en de vaatwasser. Het lijkt zo’n klein praktisch dingetje maar eigenlijk speelt de vaat heel vaak een grote rol in hoe mensen kijken naar:
- het huishouden,
- hun eigen vermogen om gedisciplineerd te handelen of
- hun relatie.
Een reëel probleem in het huishouden dus!
Niet iedereen heeft een vaatwasser. Misschien wil je dat niet of heb je er geen geld of ruimte voor. Alles wat hier gezegd wordt gaat over de vaat in het algemeen. De vaatwasser maakt het alleen sneller om de vaat te doen en gemakkelijker om de vuile vaat uit het gezicht te houden.
Alle posts over stress en uitstelgedrag.
De grootste fabel over de vaatwasser
Als het aanrecht vol met vuile vaat staat, vraag ik wel eens waarom dat is. Het antwoord is altijd: “Ik ben er nog niet aan toe gekomen.” Als het gaat om de alleenstaande moeder van zes kleine kinderen die alles op de hand moet afwassen, kan ik me dat voorstellen. Maar vaak is het gezin veel kleiner en is er een vaatwasser. Als we er dan wat dieper induiken, blijkt dat de vuile vaat op het aanrecht staat vanwege:
- De overtuiging dat het heel veel tijd en moeite kost om de vaatwasser uit te ruimen.
- De wetmatigheid dat lege platte vlakken er om vragen om er even iets neer te zetten en de bijkomende wetmatigheid dat we gemakkelijker vuil maken wat al vies is. In gewoon Nederlands: als het aanrecht leeg is, zet je er gemakkelijk even iets op want er is ruimte genoeg. Als er al een boel vuile vaat staat, zet je er nog gemakkelijker iets bij.
- De 20-secondenregel. Het kost iets meer moeite om de vaatwasser open te doen dan om je bordje op het aanrecht te zetten en daarom ben je geneigd het bordje op het aanrecht te zetten.
Bij elkaar zorgen deze drie ervoor dat je de hele dag last hebt van de vaat. Je zult een paar bewuste veranderingen moeten doorvoeren om anders met de vaat om te gaan. Welke veranderingen dat zijn komt verderop aan de orde.
Vaat op het aanrecht:
- Ziet er vies en ongeordend uit waardoor je hele huis niet schoon voelt.
- Is een reden om voorzichtig te zijn met bezoek want “Wat zullen zij er wel van vinden?”
- Maakt het moeilijker om te koken want je hebt geen ruimte.
- Geeft je elke keer als je de keuken in komt het gevoel dat er nog een megaklus op je ligt te wachten.
- Maakt dat je jezelf een slappeling vindt omdat je de discipline niet kunt opbrengen.
- Wakkert ergernis en ruzie in de relatie aan omdat je partner de vaat ook niet doet.
Was jij af voor het koken of na het eten?
Er zijn mensen, best veel mensen, die het prima vinden om vuile vaat op het aanrecht te hebben. Ze wassen bestek, servies en pannen af als ze ze weer nodig hebben. Een kookbeurt start vaak met een klein rondje afwassen van de hoogst noodzakelijke spullen. Zit jij zo in elkaar dan is daar niets mis mee. Al is het natuurlijk lastig als je partner er anders over denkt.
Deze blogpost is voor de mensen die ongelukkig worden van al die vaat op het aanrecht.
Heel vaak hoor ik dit soort uitspraken:
“Ik vind het zo slap van mezelf dat ik dat bordje niet gelijk even afwas. Het is echt maar heel weinig vaat want ik woon alleen en nu lijkt het altijd rommelig terwijl het zo’n kleine moeite zou zijn.”
“Ik moet altijd de vaatwasser doen. Mijn partner is zelfs te lui om zijn beker er in te zetten.”
“We hebben allebei zo’n hekel aan het uitruimen van de vaatwasser dat het hele aanrecht vol met vaat staat.”
Hoe je omgaat met de vaatwasser laat je heel concreet zien hoe je omgaat met zaken als
- Prioriteiten. Hoeveel prioriteit geef jij aan een gewoonte die je leven veel plezieriger maakt?
- Discipline en gemakzucht. Hoe gemakkelijk laat jij je er toe verleiden om klusjes half af te maken?
- Gedachten en gevoelens versus de realiteit.
- Hoe gemakkelijk laat jij jezelf geloven dat iets moeilijk en vervelend is?
- Hoe snel schiet jij in irritatie en ruzie om een klein dingetje?
Als je een partner hebt, brengt de vaat ook ongelijkheid en onvermogen om te communiceren aan de oppervlakte.
Hoe je omgaat met de vaat is een spiegel van je persoonlijkheid en hoe je met dingen omgaat. Juist daarom kan het verschrikkelijk moeilijk zijn om te veranderen. Maar het kan wel!
Geen vaat meer op het aanrecht
Wil jij vanaf nu geen vaat meer op het aanrecht? Er zijn drie aspecten waar je aan moet werken: praktische zaken, routines en overtuigingen. Laten we beginnen met onze overtuigingen. Wat we geloven over de vaat klopt vaak niet met de werkelijkheid. Kijk maar:
Wat we geloven over de vaatwasser
Geloof jij diep van binnen ook dat deze uitspraken waar zijn?
“Het kost heel veel tijd en moeite om de vaatwasser uit te ruimen.”
Welnee. Een vaatwasser bespaart je juist enorm veel tijd. Ipv 20 minuten met de hand af te wassen, hoef je maar een paar minuutjes te besteden aan het in- en uitruimen van de vaatwasser. Hou dit voor ogen als je weer eens aanhikt tegen het uitruimen van de vaatwasser. Je hebt goede reden om dankbaar te zijn.
“Het kost heel veel tijd om alles uit de vaatwasser in de kastjes te zetten dus zetten we alles maar even op het aanrecht”
Het kan dat dit klopt. Dan moeten er wat praktische zaken veranderd worden in je keuken. Maar waarschijnlijk is het meer je beleving dan de werkelijkheid.
“Het kost te veel tijd en moeite om vuile vaat in de vaatwasser te zetten dus zetten we nu alles even op het aanrecht en zien we later wel hoe het in de vaatwasser komt.”
We kiezen gemakkelijk de weg van de minste weerstand. Maar in werkelijkheid kost het natuurlijk bijna geen tijd om je vuile servies direct in de vaatwasser te zetten. Als je zorgt dat je ‘s morgens als eerste de vaatwasser leeghaalt, heb je altijd een plek uit het zicht om de vuile vaat die in de loop van de dag ontstaat weg te zetten. Je hebt ruimte op het aanrecht om te koken én het ziet er veel netter uit.
“Ik moet het altijd doen en aangezien ik alles al doe in dit huishouden en mijn partner helemaal geen respect voor me heeft, doe ik het ook niet.”
Dit gaat dus niet over de vaatwasser! Jullie hebben een probleem in je relatie dat tot uiting komt rond de vaat maar het gaat over iets anders. Lees de serie blogs over stoppen met ruzie over het huishouden om oplossingen te vinden of de blog over taakverdeling om uit te zoeken hoe jullie de taken beter kunnen verdelen.
Troubleshooting: welke praktische zaken hebben een oplossing nodig?
We hebben allemaal een hekel aan klussen die meer moeite kosten dan nodig. De 20-secondenregel zegt dat we iets niet zullen doen als het 20 seconden extra kost om te starten. Er zijn heel veel praktische belemmeringen mogelijk die het uitruimen of inruimen van de vaatwasser extra vervelend maken. Het helpt om eens bewust te kijken naar de belemmeringen die jij ervaart. Hoe meer hindernissen je uit de weg kunt ruimen hoe gemakkelijker het wordt om de vaat in de vaatwasser te zetten.
‘s Morgens als ik beneden kom, zet ik de waterkoker aan voor thee en begin de vaatwasser uit te ruimen. De vaatwasser is leeg voor het theewater kookt. Het duurt dus een minuut of drie om de vaatwasser uit te ruimen.
Duurt het bij jou veel langer om de vaatwasser uit te ruimen? Dan is er waarschijnlijk iets aan de hand met de inrichting van je keuken:
- Zijn je kasten veel te vol zodat je moet stapelen, voorzichtig moet manoeuvreren?
- Staan veelgebruikte dingen achterin de kast?
- Is je keuken onhandig ingericht? Blokkeert de klep van de vaatwasser bijvoorbeeld de servieskast?
- Staat je basisservies all over the place?
(Kun je wel wat hulp gebruiken om een betere inrichting te vinden? Het boek “Alles wat je moet weten over opruimen” helpt je op weg.)
de match tussen je servies en de vaatwasser:
- De borden zijn te groot om comfortabel in de onderste la te passen
- De bestekla maakt dat er niet genoeg ruimte is in de bovenste la
de kwaliteit van je vaatwasser of de vaatwasserbestendigheid van je servies:
- Is alles nog nat als het programma klaar is?
- Staan er plasjes water op de bodem van bekers en schaaltjes of blijft er veel water zitten in randjes van de pannen?
- Zijn veel dingen nog vies zodat je op de hand moet nawassen?
Voor je begint te sleutelen aan je overtuigingen en routines kan het al helpen om alle praktische belemmeringen uit de weg te ruimen. Help jezelf om de vaatwasser snel en gemakkelijk uit te ruimen door:
- Te zorgen voor niet te veel serviesgoed.
- Alle servies dat je dagelijks gebruikt zo in de kast te zetten dat je niet hoeft te lopen maar het vanaf je plaats naast de vaatwasser in de kast kunt schuiven.
- Te zorgen dat je dagelijks servies handig is in de vaatwasser: borden niet te groot, geen randjes die water vasthouden. Koop desnoods ander serviesgoed.
- De kast die door de klep wordt geblokkeerd dus niet te gebruiken voor borden, pannen, bekers of bakjes die je veel gebruikt.
- De sproeiarmen goed schoon te houden.
- Goed na te denken over hoe handig je de bestekla eigenlijk vindt in verhouding tot de last die je er van hebt.
Het is het meest efficiënt en prettig als je alles zo vanuit de vaatwasser in de kast kunt schuiven. Lukt dat om de één of andere reden niet en kun je dat niet oplossen? Stapel dan alles gesorteerd op het aanrecht. Als de vaatwasser leeg is en de klep dicht kun je de stapel borden zo in de kast schuiven. De stapel kommetjes ook. De plastic bakjes staan zo gesorteerd dat ze snel in de la kunnen worden ingepast.
Routines voor een leeg aanrecht
Routines helpen om dingen te doen zonder dat je er veel mentale energie aan hoeft te besteden.
Een goede routine voldoet aan de volgende kenmerken:
- Er is een logisch en vast moment waarop je iets doet.
- Er is een externe trigger die je er aan herinnert dat je bepaalde handelingen moet doen.
- Je doet iets altijd op dezelfde manier
- Je bent tevreden met wat je doet.
- Je staat jezelf niet toe om je af te vragen of je nu wel zin hebt om dit te doen.
- Je houdt in gedachten wat je prioriteiten zijn.
Als we dit toepassen op de vaat. Om je aanrecht leeg te houden vorm je drie routines:
- Een vast moment om de vaatwasser leeg te halen.
- Gedurende de dag zet je al het gebruikte serviesgoed, bestek en pannen direct in de vaatwasser
- Een vast moment om de vaatwasser aan te zetten.
Wanneer die vaste momenten vallen is afhankelijk van jouw gezin, je tijdsindeling etc. ‘s Ochtends als eerste actie de vaatwasser leeghalen is een optie. Je zet hem dan aan als je naar bed gaat. Of je laat de vaatwasser draaien na het avondeten en haalt hem leeg voor je naar bed gaat.
Het lastigste is misschien wel om er voor te zorgen dat gedurende de dag alle vaat in de vaatwasser terecht komt. Dat is een gewoonte die je bewust moet ontwikkelen bijvoorbeeld door elke keer als je de keuken binnenkomt even rond te kijken of er ook iets in de vaatwasser moet.
Meer informatie over routines vind je op deze website of op mijn coachingswebsite. Heb jij de M&M’s test al eens gedaan?
Zorg voor niet te veel serviesgoed
Te veel serviesgoed maakt het moeilijker om de vaat te managen. Weet je waarom? Stel dat je 6 keer per dag iets te drinken pakt. In de situatie waarin je maar één beker hebt, zul je die beker elke keer opnieuw gebruiken. Je spoelt hem even af en gebruikt hem opnieuw. Maar als je zoals de meeste mensen veel meer bekers hebt, pak je zes keer een nieuwe beker. Dat zijn dus ‘s avonds 6 bekers die moeten worden afgewassen. Zes mini-mini klusjes zijn veranderd in een best wel grote klus.
Zeker als je iemand bent die afwast voor het koken (zie boven) leidt een grote hoeveelheid serviesgoed tot enorme stapels vaat. Je wordt niet gedwongen om af te wassen want er is altijd nog wel schoon serviesgoed in de kast. Pas als al je serviesgoed vuil is, ga je afwassen. Een ontmoedigende, chagrijnig makende berg!
Zit jij zo in elkaar dan kun je jezelf helpen om de vaat in bedwang te houden door te zorgen voor weinig van alles. Heb je een gezin van vier dan heb je vier borden in de keuken. Extra borden zet je ergens verder weg in huis neer. Als je bezoek krijgt, kun je het er bij pakken maar je komt niet in de verleiding te veel serviesgoed in omloop te brengen.
Hoeveel tijd heb je nodig om de vaatwasser uit te ruimen?
Als je een hekel hebt aan het in- of uitruimen van de vaatwasser, is het in je hoofd een megaklus geworden. Je gelooft dat het heel lang duurt om de vaatwasser uit te ruimen. Je vindt het niet erg om het uit te stellen. Zo’n grote klus neemt anders zo’n grote hap uit je tijd, vertel je jezelf. Maar klopt dat wel? Duurt het echt zo lang?
Meten is weten. Time jezelf eens terwijl je de vaatwasser uitruimt? Hoe lang heb jij er voor nodig?
Drie minuten? Zie je wel dat het maar een klein klusje is? Je bent de hele dag bezig met uitstellen van dit miniklusje. Er gaat meer energie verloren met uitstellen dan je ooit nodig zou hebben om de vaatwasser even leeg te ruimen.
(Veel) meer dan drie minuten? Geen wonder dat je er geen zin in hebt. Kijk nog eens kritisch naar de punten die hierboven genoemd zijn. Wat kun je aanpakken om de vaatwasser sneller uit te kunnen ruimen?
- Is je keuken handig ingericht?
- Matcht je servies met je vaatwasser?
- Is er een technisch probleem met de vaatwasser?
- Heb je te veel serviesgoed?
Meer lezen:
