Wil niet of kan niet?
Ik weet wat ik moet doen maar ik doe het toch niet
Je huis opruimen bijvoorbeeld of schoonmaken. De meeste mails van cliënten draaien om de vraag: hoe laat ik mezelf doen wat ik moet doen? Ik schreef al eerder over hoe je jezelf van de bank af krijgt en hoe je uitstelgedrag tackelt.
Het kan zijn dat er een motivatieprobleem is. Je zit dan eigenlijk meer aan de ‘wil niet’ kant. Het kan ook zijn dat je WEET wat je moet doen, het ook WILT doen en het toch niet doet. In dat geval KUN je waarschijnlijk iets niet. Misschien heb je moeite met:
- plannen
- overzicht houden
- afscheid nemen van spullen
- je dag indelen
- je niet laten afleiden
- inschatten hoe veel tijd het kost om een klus te doen
- je losrukken van je telefoon
- voorkomen dat je impulsief aan iets anders begint
- je emoties in bedwang houden
Ik noem dit kenmerken van ADHD. Als je één of meer van deze dingen niet kunt, heeft dat grote invloed op hoe je huis er uit ziet. Het is waarschijnlijk te vol, bijvoorbeeld. Ook zonder diagnose kun je er behoorlijk last van hebben om twee redenen:
- Het is voor jou moeilijker om je huishouden gestructureerd te doen en afscheid te nemen van spullen.
- Je neemt het jezelf waarschijnlijk erg kwalijk. Je moppert de hele dag op jezelf en anders doet je omgeving dat wel
Boos zijn op jezelf helpt niet
Cliënten bij wie het huis veel te vol is geworden, schamen zich er vaak heel erg voor. Ze laten niemand meer binnen, soms zelfs mij niet in het eerste contact. Dat komt omdat ze heel goed begrijpen dat ze het niet zo ver hadden moeten laten komen. Ze nemen het zichzelf ontzettend kwalijk dat ze zo stom zijn geweest. En juist doordat ze zo boos op zichzelf zijn, kunnen ze nu niet meer veranderen. Er is zoveel negatieve emotie gekoppeld aan opruimen en weggooien dat ze helemaal verlamd lijken.
Het eerste dat ik doe is uitleggen dat hun oordeel over zichzelf niet klopt. Ze zijn niet stom. Ze WETEN heel goed wat ze moeten doen, maar ze KUNNEN het niet. Ze hebben moeite met bepaalde essentiële vaardigheden. En dus zijn er aanpassingen nodig. Als je niet goed meer kunt lopen, neem je een rollator. Als je moeite hebt met bovenstaande vaardigheden, regel je hulp.
Gelukkig is er heel veel bekend over manieren om met de gevolgen van ADHD om te gaan en je huis toch op te ruimen. Op deze website vind je daar veel informatie over. Het boek opgeruimd leven met ADHD van Judith Kolberg is nog steeds een heel goede bron van werkende strategieën.
Boos zijn op jezelf helpt dus niet. Als je huis veel te vol is geraakt komt dat door:
- bepaalde vaardigheden die jij moeilijk vindt
- een heleboel kleine gebeurtenissen en beslissingen die in de loop van de tijd allemaal samen tot deze toestand hebben geleid.
Het komt maar zelden voor dat een huis in heel korte tijd te vol raakt. Meestal gaan daar jaren overheen. Het is een beetje als met je gewicht. Als je ieder jaar een kilootje aankomt, ben je na 20 jaar toch wel behoorlijk te zwaar geworden.
Helpende gedachten
Is jouw huis veel te vol? Is je huishouden een bende? Schaam jij je daar heel erg voor? Ben je elke dag boos op jezelf? Ik zou graag willen dat je alle negatieve boze gedachten los laat. Ze helpen je niet om vooruit te komen.
Deze dingen helpen juist wel als je ze tegen jezelf zegt:
- Ik ben niet stom. Ik WEET wat ik moet doen, ik WIL het doen, ik KAN het gewoon niet zo goed.
- Ik mis bepaalde vaardigheden die je nodig hebt om op te ruimen. Daar kan ik hulp voor krijgen
- Mijn huis is door een serie kleine gebeurtenissen en beslissingen in heel veel jaren geworden zoals het nu is. Ik kon daar niet zo veel aan doen en heb er niet voor gekozen om het zo vol te laten zijn.
- Zoals het door een serie kleine gebeurtenissen en beslissingen te vol is geraakt, kan het huis ook weer in kleine stapjes worden opgeruimd.
Ik voel me overweldigd. Waar moet ik beginnen met opruimen?
Als je huis eenmaal te vol is geraakt, is het extra moeilijk om te beginnen met opruimen want waar moet je beginnen? Je kunt je nieuwe kleren pas in de kast hangen als je ruimte hebt gemaakt in de kast. Maar voorlopig kun je niet eens bij de kast komen door de stapels die er voor staan. Die stapels kunnen echt niet tijdelijk ergens anders naartoe want er is nergens in huis meer ruimte.
De klus is overweldigend. Het is helemaal niet duidelijk waar je moet beginnen. Het is wel duidelijk dat er na ieder probleem dat je oplost een nieuw probleem zal opdoemen. Je wordt zo moe van al die problemen dat je niet eens meer begint.
Dit is waarom je op een gegeven moment beter (professionele) hulp kunt inschakelen. Iemand die de stress van beslissen waar te beginnen van je schouders neemt en het overzicht bewaart.
Mijn partner belooft elke keer dat hij/zij iets zal doen maar hij/zij doet het niet
Heb jij steeds terugkerende conflicten met je partner over het huishouden. Lijkt je partner heel goed te begrijpen waarom iets moet gebeuren? Belooft hij/zij keer op keer om het te doen en gebeurt het toch niet? Gaat het om relatief simpele dingen als:
- lege verpakkingen weggooien
- ook een keer de stofzuiger pakken
- voldoende toezicht op de kinderen houden
- niet alles achter zich te laten slingeren
Alles wat hierboven beschreven is, kan ook over je partner gaan. In de blogs “Ik heb het je al 100 keer gevraagd” en “Jij kan niet opruimen daardoor is ons huis te vol” lees je hoe je daar mee om kunt gaan.
Meer lezen?
